کرد یعنی یک اصالت

 ناب ... ناب

کرد یعنی یک سوال بی جواب

کرد یعنی منصور بر دار باش

مرگ را در آغوش و بیدار باش

کرد یعنی گریه های تا خدا

کرد یعنی سوزش بی انتها

کرد یعنی صد شهید و یک مزار

کرد یعنی برکه های بی قرار

کرد یعنی مویه های انتظار

کرد یعنی سالهای بی بهار

کرد نام یک قوم از پدر

کرد یعنی عاشقی کردن تا جنون

کرد یعنی نه مذهب نه مرز

بلکه خون

کرد یعنی عاشقی کردن تا جنون

 از مجموعه "چه وه ری" سروده سرکار خانم ناهید محمدی شاعر ایوانی

سردارعیوض خان رهبر شجاع و عالیقدر کورد که بخاطرعزت فرهنگ و هویت ملت کورد درخراسان، در سال 1890 به پاس بازپس گیری شهر کوردنشین فیروزه به قیام برخاست، روح ناآرامی که کالبدش را به تپش درآورد و راهی ستیغ قله‌های افتخار ساخت.

فرهنگ زلال کوردی ، چشمه ای جوشان است که ازکوهسار کهن عزت و سربلندی ملت کورد جاری است. ایران پهناور خانهء بزرگ همه اقوام و ملیتهای ساکن آن است. ساکنان این آب وخاک که سردرآفتاب دارند و دیده دردور دست‌ها تا بیگانه را در این خانه راه  و جایی نباشد و چه زیبا تاکنون ایستاده اند، افسوس که حاکمین غاصب و تمامیت‌خواه، آنان را از حقوق سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، مدنی، اقتصادی و حاکمیت بر سرنوشت خویش محروم داشته‌اند.

کوردهای خراسان که بعد از کوچ اجباری به این دیار، بعنوان مرزبانان شمال شرقی ایران زمین معروف شده‌اند، گاه زمزمهء ملایم جویبارعشق و شور و شکوه بوده‌اند، و گاه دربرابر دشمن (داخلی و خارجی) به توفان و تندرصاعقه بدل شده‌اند، هر پلید اندیش متجاوزگری؛ چه به سرزمین و چه به فرهنگ، زبان، آداب و رسوم کوردی را به زانو کشیده‌اند. کردهای شمال خراسان، درفش کاویانی (منسوب به کاوه آهنگر که سر سلسلهء ایل بزرگ کاوانلوئی می‌باشد) وعزت ملیت کورد را بر دوش کشیده اند و به همراه سایر ملیت‌های ایران، زیباترین حماسه‌ها را آفریده اند. کوردهای خراسان زیر یوغ حاکمین به اصطلاح اسلامی کنونی که با سوء استفادهء دینی در هضم و از بین بردن فرهنگ و زبان کوردی در این دیار، تمام عیار وارد کارزار شده‌اند، نخواهند رفت.

در شمال خراسان، در پس هرکوهی، برستیغ هرقله ای، درهم نفسی با هر سرو کوهی ، مرد مبارزی و شیرزنی غریبانه خفته است  و سرخی خونش، راه روشن بیداری و حافظ هویت کوردی است. کوردهای خراسان، بشکوه فرزندان این دیارکه صدایشان را متأسفانه جزدره‌های زادگاهشان کس نشنیده است، سرافراز تاریخ خود هستند، اما تاریخ نشان می‌دهد که حاکمین قدرنشناس ایران شرمندهء شرافت و رشادت این فرزندان گمنام بوده و هستند. حرکتهای سازمان‌یافتهء هضم فرهنگی و از بین بردن زبان کوردی، هویت زدایی و عدم رسیدگی به مطالبات حق‌طلبانه کوردهای خراسان مایه ننگ حاکمان فرهنگ‌زدا، زن‌ستیز و ضد مردمی است، و تاوان آن را پس خواهند داد.

با نگاهی خلاصه‌وار و گذرا به تاریخ ایران زمین، نیکنامی مردمان ایران و کوردهای خراسان،  و بدنامی حاکمان غاصب به یادگار مانده در دل تاریخ را مرور می‌کنیم.

در زمان فتحعلی شاه  (1797 – 1834 میلادی) ایران در جنگی از روسیه شکست سنگینی خورد و در سال 1813 میلادی طبق قرارداد گلستان، جدایی منطقه گرجستان و نواحی بسیاری از شمال قفقاز را به روسها واگذار کرد.

در سال 1820 میلادی جنگ دیگری با روسیه عواقب فاجعه آمیزی برای ایران داشت. و در سال 1828 میلادی ایران مجبور شد قرارداد ترکمنچای را امضاء کند که طبق آن مناطق ارمنستان و آذربایجان از ایران جدا شد.

دخالت خارجی و تجاوزات ارضی به ایران در دوران ناصرالدین شاه (1848 – 1896 میلادی) و پسرش مظفرالدین شاه (1896 – 1906) شدت گرفت. در سال 1890 میلادی شهر کوردنشین فیروزه در شمال خراسان بدون هیچگونه قراردادی و با زورمداری آشکار از ایران جدا شد.

در پی اعتراضات و تظاهرات گسترده مردم، در سال 1905 میلادی مظفرالدین شاه مجبور شد که تشکیل یک مجلس منتخب مردم را قبول کند. قانون اساسی جدید قدرت سلطنت را محدود کرده (سلطنت مشروط به اجرای قانون اساسی یا همان پادشاهی مشروطه که در آن پادشاه یک سمبل نمادین بود) و حکومت پارلمانی و قدرت نهاد قانونگزار (مجلس) را تأیید می‌کرد.

در سال 1908 میلادی کودتایی بر علیه حکومت شکل گرفت و ساختمان اولین مجلس ایران توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به توپ بسته شد و در هم فرو ریخت. شاهزاده احمد شاه به شرط احترام به قانون اساسی (پادشاهی مشروطه) به عنوان نایب‌السلطنه سوگند خورد.

در طی جنگ جهانی اول (1914 – 1918 میلادی) ارتش انگلیس و شوروی از طریق خاک ایران حملاتی را به عثمانی‌ها (ترکیه امروزی) انجام دادند. در سال 1921 میلادی رضاخان از قشون خود برای یک کودتا بر علیه دولت استفاده کرد و بدینوسیله احمدشاه قاجار بعنوان آخرین پادشاه سلسلهء قاجار برکنار شد و رضاخان پهلوی بعنوان شاه منصوب شد و سلسلهء سلطنتی پهلوی آغاز گشت.

همانطور که در بالا ذکر شد شهر کوردنشین فیروزه (محل استقرار و سکونت کوردهای ایل جلالی) در نوار مرزی شمال خراسان (در 20 کیلومتری جنوب غربی شهرعشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان) در سال 1890 میلادی به توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی وقت از ایران جدا شد. بیش ازیک قرن است ترانه‌ای به رسم رشادت و مقاومت برلب کردهای خراسان گل کرده است. ازدرون چشمهء دل‌ها جوشیدن گرفته است. با نمناکی دیدگان برغربت گونه‌ها فروغلتیده است و گاه به بغضی گلوگیر بدل شده و آسمان دل را سخت بارانده است. ترانه ای که درآن آرمان وحسرتی بلند خفته است. ترانهء رهبر شجاع و عالیقدر کورد آن زمان، سردارعیوض خان، ترانهء روح ناآرامی که کالبد مردی را به تپش درآورد و راهی ستیغ قله‌هایش ساخت تا عزت فرهنگ و هویت ملت کورد دراین دیار را پاس دارد. ترانه سردارعیوض ریشه درتاریخ دارد. تاریخی که اندوه بلند این مبارز و همرهان وهمراهان او را نه برسینه کاغذ که به پهندشت دل توده مردمی و روح صمیمی آنان مرورمی کند.

ترانه سردارعیوض به زمان واگذاری شهر زیبای مرزی کوردنشین فیروزه در شمال خراسان به روسها بازمی گردد. آن زمان که ناصرالدین شاه در نهایت بی‌کفایتی حدود 120 سال پیش (1890 میلادی) این شهر را بدون هیچگونه واکنشی و قراردادی در واقع بطور غیر مستقیم و با ذلت به زورمداری آنها واگذار کرد، و هم اکنون نیز که سال 2008 میلادی می‌باشد تمامی ساکنین این شهر کورد هستند که در20 کیلومتری جنوب غربی عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان می‌باشند. با این خیانت آشکار، ناصرالدین شاه  می‌خواست که از یک طرف میان کوردهای این دیار اختلاف ایجاد کند، و از طرف دیگر خوش خدمتی به بیگانگان (وطن فروشی) را روش کرده و بر علیهء مطالبات بحق مردم خود اجرا و آنان را سرکوب کند.

این بخشش خیانت‌بار شاه به بیگانگان، بر کوردها بالاخص کردهای جلالی این دیار، چون کوهی ازدرد سنگینی می کرد. آنها این عهد ناجوانمردانه را نپذیرفتند. آنها نتوانستند پشت به سرزمین شان، به خاطره هایشان، پشت به بهشت بریغما رفتهء شهر کوردنشین فیروزه کنند. آنها تاب نیاوردند بیگانه ای را درخانه خویش ببینند. تاب نیاوردند نامحرمی پای درخانه‌ای گذارد که هنوزصدای لالایی مادر با زبان شیرین کوردی در آن می پیچد، هنوز زلال زندگی در آن جاری بود. مگر می‌شد خانه را به بیگانه سپرد؟ این بی‌شرمی پادشاه قاجار را مگر می‌شد تاب آورد؟  اینجا بود که فرزندان آتش  پرسوز و گداز کاوه آهنگر به عشق نوروز کاویانی، دوباره غرور کوه را درگرمی خونشان حس کردند، برخاستند آن هم با چه شکوه و با چه عظمتی. هم با متجاوزین خارجی و هم با دشمنان داخلی تا پای جان جنگیدند.

کوردهای ایل جلالی با وجود مشکلات فراوان هنوز هم بعد از 400 سال توانسته‌اند فرهنگ، زبان و آداب و رسوم خود را بویژه در کشور ترکمنستان

 ( در منطقهء جنوب عشق‌آباد و شهر فیروزه ) حفظ کنند. امروز بیش از 90% از کردهای جلالی این دیار در کشور ترکمنستان اسکان دارند. روسها شهرهای عشق‌آباد و فیروزه را در سالهای 1299 و 1311 هجری- قمری از ایران جدا کردند، که در این هنگام وقایع مرزی فیروزه و جانبازیهای کوردهای جلالی‌ رخ داد.

نبرد نابرابر مردان و زنان ایل، نبرد دلدادگان وطن (با رهبری سردار عیوض‌خان کورد) با بیگانگان غارتگر (به رهبری محمددردی خان قزاق) و مردان بی‌شرف حکومت مرکزی، با حمایت طبیعت و کوههای سر به فلک کشیدهء آن دیار تا 12 سال به طول انجامید. روس‌ها حیران حماسه ی فرزندان گمنام کورد در این دیار بودند، درست مثل رقص کردی پیش می رفتند و پا پس می کشیدند. دشمن را به زانو درآورده بودند، بی‌باکانه شیرمادر را حلال کرده و جنگیدند، ایستادند، نه با یک دشمن بلکه هم با روس‌ها و هم با خائنان داخلی همدست ناصرالدین شاه سخت در ستیز بودند.

بی‌دردان آرام گرفته درپایتخت همچون همیشه، این بی‌هنران وطن به تاراج داده، چشم برغیرت فرزندان ایران بسته بودند بی آنکه بدانند قامت کدام صبور در دل این دره‌ها، و دور از امکانات شهری درمقابل انبوه درختان ارس فرو می‌شکند، بی آنکه بدانند «تحفه گل» کیست و به خونخواهی کدام عزیز برخاسته است. تحفه‌گل زن سردار عیوض‌خان مستقر در شهر فیروزه نیز شانه به شانه مردان کورد ایل جلالی با عزمی جزم دشمن را به حیرت و زبونی کشانده بود، و با تلاش برای بازپس گیری شهر فیروزه در صدد حلال کردن خون به ناحق ریخته همسر خود بود.

بدین‌سان کوردهای خراسان این فرزندان فداکار ایران با متجاوزین روس‌ها جنگیدند و نام نازنین کورد را بر پیشانی تاریخ، بزرگ نوشتند، اما روسیاهی وطن‌فروشان حاکمیت مرکزی در دل تاریخ طنین انداز است. امروز ترانه سردارعیوض‌خان، منشوربلند ایستادگی ملتی سرافراز در برابر بیگانگان و ستون‌پنجم داخلی است. هنوزخون گرم سردارعیوض انبوه دوستان کورد را به برپای ایستادن فرامی‌خواند وازآن خون سرخ، هزارن چشمه رشادت جوشیده است، که خود مایه مباهات فرهنگ کوردی است. فرهنگ و زبان کوردی هرگز نخواهد مرد.

هنوزفیروزه درحسرت سردارعیوض، تحفه‌گل وهمه گمنامان فداکاری است که با همهء وجود عشق به کوردیت و وطن را فریاد کردند، هنوزصدایی در درون دره‌های فیروزه می‌پیچد، سفیر باد را می شود شنید که مرثیه خوان اوست. شیهه اسبی بی‌سوار، موی برتنت راست می کند. درختان ارس با احترام به رشادت این توفان برپای ایستاده، ایستاده اند. او رفته است «نامراد و پر آرمان»، او آرزو بردلی رفته است و از آن همه حماسه و ایثار و از آن همه فداکاری و نستوهی تنها ترانه اش به یادگارمانده است. آری آری سردار عیوض راحت بخواب که جوانان کورد این دیار زبان و فرهنگ کوردی را همچون شما پاس داشته و تا ابد تداوم خواهند داد، و شهر کوردنشین فیروزه به حسن خون پاکت، روزی برخواهد گشت. بیش از یک قرن است که لب ها با اندوه می خوانند:

سه‌رداران  سیار بوون  دانه وه‌ر  چئ‌یان

هه‌ردو زه‌نگوویئن  سه‌ردئر بئزدیان

گولئک  لئ‌که‌ت  ژه  ناڤ پئل ، یک ژه  بیچئیان

گو پسمامئ ئاراز ده‌شه‌وتم  ژه  تئ‌یان

نامئراد  و پر ئه‌رمان  سه‌ردار ئه‌وه‌زخان

ترجمه:

سردارها سواربر اسب شدند و راهی کوهستان شدند

ناگهان هردو رکاب اسب سردار(عیوض‌خان جلالی) کنده شد

گلوله‌ای میان کتف سردار و یکی به انگشتان او خورد

گفت: پسرعمویم  آراز، ازتشنگی سوختم

نامراد و پرآرمان، سردارعیوض خان

فلسفه انتقال کرمانج به خراسان 

بابرسر کار امدن صفوی و برای مقابله با امپراتوری استعمارگر و توسعه طلب عثمانی که خود را وارث بالاستحقاق  سزمین های اسلامی می پنداشت  مذهب تشیع را در مقابل تسنن در ایران رسمیت داد.تشکیل دولتی شیعه مذهب در ایران که چهار طرف ان را حکومت های سنی مذهب تشکیل می داند کاری سهل و اسان نبود بنابراین ایران از هر سو به ویژه از شمال شرقی و غرب کشور مورد تجاوز امپراتوری عثمانی وازبکان متحدش  قرار گرفته بود.امپراتوری عثمانی هر وقت می خواست از غرب به سرزمین ما حمله کند جبهه ای نیزبه وسیله متحدان سنی خود در شرق می گشودوازبکان را به حمله ی خراسان  و قتل و غارت و تخریب وامیداشت . 

بابرسر کار امدن صفوی و برای مقابله با امپراتوری استعمارگر و توسعه طلب عثمانی که خود را وارث بالاستحقاق  سزمین های اسلامی می پنداشت  مذهب تشیع را در مقابل تسنن در ایران رسمیت داد.

تشکیل دولتی شیعه مذهب در ایران که چهار طرف ان را حکومت های سنی مذهب تشکیل می داند کاری سهل و اسان نبود بنابراین ایران از هر سو به ویژه از شمال شرقی و غرب کشور مورد تجاوز امپراتوری عثمانی وازبکان متحدش  قرار گرفته بود.امپراتوری عثمانی هر وقت می خواست از غرب به سرزمین ما حمله کند جبهه ای نیزبه وسیله متحدان سنی خود در شرق می گشودوازبکان را به حمله ی خراسان  و قتل و غارت و تخریب وامیداشت .

شاه اسماعیل اول کس بود که به وسیله کوردها قرامانلوتحت فرماندهی بیرام بیگ قرامانلو جبهه خراسان در مقابل اوزبکها را برقرار ساخت و بدنبال وی فرزندش شاه تهماسب با انتقال کردهای زنگنه وچگنی وزیک  و کلهربه تقویت نیروهای خراسان پرداخت.

در اواخر سلطنت سلطان محمد صفوی و اوائل حکومت شاه عباس اوزبکان بر شدت حملات خویش افزوده  خراسان را تبدیل به ویرانه ای ساختنند  و شاه عباس جرات نکرد از منطقه ری پا فراتر نهد و عازم خراسان گردد. در نتیجه شهر های مشهد و اردکان و سبزوار  و نیشاپور  واسفراین  یکی پس از دیگری به وسیله  عبدالمومن خان اوزبک غارت و تخریب شدند و این زمان سال 1000هجری مطابق پنجمین سال سلطنت  شاه عباس بود . اسفراین از جمله شهر هائی بود که همچون مشهد دربرابر هجوسیل اسای اوزبک بشدت مقاومت نمود. ابو مسلم خان چاولشو  حاکم اسرافین با جمعی از غازیان استاد جلوواکراد وغیره که در ان قلعه جمع امده بودند به حفظ و حراست قلعه و استحکام برج و بارو پرداخت و در لوازم قلعه داری می کوشیدند و عبدالمومن خان در تسخیر حسار اسفراین سعی بسیاری نمود توپها نصب کرده و تا چهار ماه مدت محاصره امتداد یافته چند مرتبه یورش عظیم واقع شد ومحصوران قلعه  مردانگیها کرده در هر یورش جمعی کثیری از بهادران اوزبکیه  مقتول گشته و خندق قلعه از اجساد و قتیلان انباشته گردید چنانچه موازی چهار هزار کس از اوزبکیه تخمینن  در جنگ ان قلعه نابود شدند...

مجملا بعد از چهار ماه ابو مسلم خان زد و خورد نموده قلعه را نگا هداشت و کار محصوران تنگ شده...

اوزبکیه بربرج عروج نموده  و بر قلعه مستولی گشتند و دست به قتل و غارت  براورده  برمتنفسی ابقاء نمیکردند. ابو مسلم خان با چند نفر از جوانان دریکی از برج  خود را حفظ نموده تا سه روز جنگ کردند و تا تیر در ترکیش  و گلوله و باروت با خویش داشتند احدی از بهادران اوزبکیه جرات ان نبود که بر ان برج ظفریابند. بعد از انکه اواز تفنگ انقطاع یافته  صفیر تیر  از رفتن بازماند اوزبکیه دانستند که دیگر حالت محاربه ندارند  هجوم نموده برج را گرفتند و ان شیر مردان متاع گرانمایه  جان را در رسته بازار اخلاص و غیرت  و مردانگی  به معرض  بیع دراورده با خنجربران  و تیغ خونفشان با اوزبکیه دست  به گریبان شدند  و مردانه وار شربت ناگوار هلاک چشیدند کچل قباد کلهر که از جمله محصوران وگرفتاران ان برج بود  ویکی از بهادران  اوزبکیه که اورا میشناخت  به مردانگی او حیف امده  اورا حراست نموده  و صحیح  و سالم شب از اردوی اوزبکیه بیرون کرده  به عراق  (عراق عجم – قزوین و...)امده بود و حقیقت  قضیه ی مذکور را به نوعی که مرقوم  گشت به بنده اسکندربیگ ترکمان تقریر نمود...

بله شهرهای خراسان یکی بعد از دیگری تخریب و نابود میشد و جوانان و مردان ان در خاک و خون می غلطیدند و زنان وکودکان به اسیری برده میشدند که در بازارهای  خیوه و بخارا به فروش میرسیدند و شاه عباس  به اصطلاح کبیر فارغ از هرگونه نگرانی در دربار قزوین در عیش ونوش ولهوولعب یود.

درسال1001فرهاد خان قرامانلو سپهسالار شاه عباس .گیلان و مازنداران را بتصرف در اورد  وبه مرزهای خراسان نزدیک شد. اردوی شاه عباس نیز تابسطام  پیش امد اما چون نامه ی تهدید امیز عبدالمومن خان به اورسید از بیم جان خود بسوی قزوین بازگشت.

در سال  هفتم جلوس شاه عباس  فرهاد خان کردقرامانلو و برادرش ذوالفقارخان به تمام شورش های گیلان پایان دادند  چون در سال هشتم جلوس  خوزستان سر به شورش برداشت  فرهاد خان عازم سرکوبی ان شورش ان منطقه شد. در سال بعد که نهمین سال جلوس شاه ومطابق1004 قمری بود شاه عباس  به جمع نیرو پرداخت که به سوی خراسان حرکت کند چون اوضاع خراسان و اثرات سوئی  که بر اثر بی کفایتی شاه عباس در سراسر ایران بخشیده بود شاه را مجبور میکرد وضع خویش را در قبال بیگانه گان در جبهه ی شرقی روشن کند تا شورش های داخلی فروکش نماید. ذوالفقارخان کرد قرامانلو برادر فرهاد خان سپهسالار ایران  با چهار هزار کس از لشکر اذربایجان از قزوین مامور حرکت بسوی خراسان شد وشاه نیز بدنبال وی براه افتاد  در ییلاق فیروز کوه فرهادخان قرامانلو نیز باسپاه تحت فرماندهی خویش به اردوی شاه پیوست.

شاه عباس پس از دیدن سان  سپاه بیست هزار نفری  خویش در چمن بسطام نامه ای به عبدالمومن خان ازبک نوشت  ووسیله ی قطبالدین اقای کردچگنی ارسال داشت منظور از ارسال نامه  این بود که شاید عبدالمومن خان دچار وحشت شده خراسان را رها کرده  به ازبکستان بازگردد و شاه بدون جنگ وارد خراسان شود.

اما عبدالمومن خان  نه تنها بیمی به خود راه نداد بلکه قطب الدین چگنی را نیز به قتل رسانید . شاه عباس  با شنیدن این خبر فرهاد خان وذالفقارخان قرامانلو را به مامور به پیشروی نمود  و از بسطام عازم جاجرم شد که در این جنگی بین  طلایه داران و اوزبکیه و فرهاد خان در گرفت و به شکست و فرار اوزبکیه انجامید  .سپاه ایران از جاجرم  به سنخاست و از اجا به ایره (ایرج) و فریمان دریک فرسخی غرب اسفراین نقل مکان نمود.اوزبکیه در اولین برخورد دچار شکست شده بودند عبدالمومن خان را بران داشت از منطقه اسفراین به سوی مشهد  عقب نشینی  کند  شاه عباس  وارد شهر ویران شده ی اسفراین گشت و حکومت انجارابه بوداق خان کردچگنی تفویض داشت که در ابادانی  و بازسازی ان شهر اهتام ورزد و برج وباروی  انرا بنا نماید .

شاه عباس جرا ت نکرد عبدالمومن خان را نعقیب نموده خراسان را ازوجود منحوس اوزبکیه پاک  سازد از این رو به استراباد بازگشت و عبدالمومن خان نیز باشنیدن  این خبر از مشهد به اسفراین بازگشت نموده بقیه مردم انجارا نیز مجددا قتل عام نمود. چون شاه عباس به قزوین رسید و خبر فوت سلطان مراد خان امپراتوری عثمانی و جلوس  پسرش سلطان محمد خان را شنید  ذوالفقار خان قرامانلو  را به عنوان ایلچی برای عرض تسلیت و تبریک به دربار روم فرستاد (و مشارالیه به ائین شایسته و اراستگی  تمام متوجه روم گشت  والحق ان خدمت را بروجه لایق بتقدیم برسانید).

درسال 1005هجری اوزبکه ها به تاخت و تازهای خود در خراسان میدان وسیعتری  داده و تا یزد پیش رفتند و لیکن در انجا از نیروهای افشار مقیم یزد و شکست خورده  عقب نشینی نمودند.

در سال1006هجری جماعتی اوزبکیه پای از دایره اعتدال بیرون نهاده از دو طرف به حدود ممالک تاخت اورده و اسین و یغمای ایشان از خراسان به عراق رسیده و جمعی از جنود اوزبکیه  به بسطام و دامغان  امده و بعضی جهت و غارت  اموال  به مواضع و محال پراکنده شده  و بعضی دیگر در کیمن مددکاری نشیتند حسین خان چگنی که بعد از معزولی از ایالت همدان حاکم بسطام شده بود  با معدودی سپاه  به قصد مدافعه ان گروه سوار شده و اسی و جلادت پیش راندند  و از جنود  اوزبکیه  جمعی از کینگاه بیرون امده  و جلوریز برسرایشان تاختند و سلک جمعیت ایشان را از هم پاشیده رخنه در بنیاد حیات جمعی کثیر انداختند . حسینعلی خان و میرزا علی عرب بعد از محاربه به بسیار شربت گوارا ممات چشیده  راه عدم  پیمودند و جمعی دیگر از  ان فئه غارتگر از تراشیزه  راه بیابان کوهرزمن  اعمال دامغان پیش گرفته  و سرازالکای خوار  براوردند و اثر تاخت ایشان تا اران و بیدگل کاشان که یطرف ان به بادیه پیوسته است رسید. داروغه سمانان نیز بطریق حسنعلی خان زیاده حسابی از ان طبقه نگرفته... بین الجانبین محاربه صعب افتاد. داروغه کاری نساخته سمنانیان منهزم و بد حال گشتند.اما شاه علیخان  میر چشمگزگ در الکاری خوار از این حال اگاه گشته با جمعی از غازیان چشگزگ  به تعاقب ان جماعت در حرکت در امد ودر بادیه به جنورد اوزبکیه رسیده و جنگ در پیوستند وچند نفر از بهادران اوزبکیه تاب مقاومت نیاورده شکسته وپریشان حال دست از اموال بازداشته  راه فرار پیمودند وشاه علیخان  استرداد غنایم ایشان نموده ومظفر ومنصور بازگشت.سرهای قتیلان وگرافتاران  را به درگاه عالم پناه  اوردند و بعداز واقعه مذکور  اوزبکیه  پای در دامن  کشیده و دست درازی  بهیچ  طرف نتوانستند کرد...

جریان مذکور پاسخ به کسانی است که می گویند شاه عباس کردهای چمشگزک را به خراسان تبعید کرد!! واژه تبعید به هیچ وجه درست نیست . وبر خلاف  انچه تصور می رود که کردها مظلوم واقع شدند واز کوی برزن خویش به خراسان اورده گشتند.باید گفت که کردها کسانی نبودند که ظلم بر انها قرار گیرد بلکه اینها قدرتمندترین نیروهای مجهز و همیشه اماده  و در واقع همان گارد حاویدان  و عهد هخامنشی بودند شمشیر و تیروکمان و گرز وسپر ونیزه شان  همیشه همراهشان بوده است. برات بهادر  جریستانی (پدر بزرگ اقای علیزاده  موسس چاپخانه شیروان)تا دم مرگ نیز شب و روز نیزه اش در کنارش بوده است .حتی هنگامی  که جهت قضای حاجت نیز میرفته است  اول نیزه اش  را بر میداشته  وقتی از او سوال میشود که اکنون که ترکمن ها حمله نمی کنند چرا نیزه  را بر میداری ؟گفته بود که اگر وقتی در این فاصله دشمن حمله کرد . من بگویم دشمن تو بایستی تامن بروم نیزه ام را بیاورم!! و برات بهادر به مردم جریستان که در نوار مرزی ایران و روسیه اسکان دارند گفته بود:اسلحه شما ناموس شماست . هرگز اسحله خودرا از خویش جدا نسازید.اری برادر چنین مردانی بودنند که این اب و خاک را از تهاجم دشمنان متجاوز محفوظ نگهداشتند .وقتی میبینم شاه عباس تصور جرات روبرو شدن با اوزبک هارا هم ندارد سرانجام یک شاه علیخان چمشگزگ پیدا میشود که از اوردوگاه خوار و ورامین سرراه ازبکانی که از خراسان تا کاشان را چاپیده اند بگیرد   وانها را خرد و نابود کند و چنان ضرب شستی به  انها نشان دهد  که تا خراسان و کوه و دشت و کویررا  زیر پا بگذارد وپشت سرشان را نگاه نکنند.تا انجا دو ضربت کردی متجاوزان اوزبک چشیده بودند یکی در اسفراین   به وسیله  نیروهای قرامانلو  و دیگری  به دست  شاه علیخان  رئیس کردان  چمشگزگ که این زمان از مهاباد کوچیده و در  خوار اسکان  داشتند .شاه علیخان ان مرد حماسه افرینی که با یک اشره 45هزار خانوار کرد بسیج میشود (اگربگویم از هر خانواده ای به طور متوسط یکنفر یکنفر سوار وارد میدان کارزار شود)ایا شاه عباس  قدرت دارد چنین نیروی را بلااجبار  از مهاباد  کوچ دهد و  به اصطلاح بعضی ها  اواره و اسیر کند  و به خراسان  تبعید نماید؟

مگر تبعید کردها  شوخی بود؟

کردها به میل و رغبت خود از منطقه ازربایجان  و مهاباد به نزدیکی  تهران کنونی که ان موقعه ملک ری میگفتند  و بهترین سرزمینهای  حاصلخیز ایران  را در برداشت  کوچ کردند  زیرا منطقت اذربایجان  و کردستان  نمیتوانست  که این همه نیرو را در خود جذب کند. چونکه سالهل بود که ترک ها  نیز در این مناطق اسکان یافته  بودند   وبر اثر بی کفایتی سلطان محمد خودابنده سرزمینهای  قفقاز جنوبی  یعنی  قرابغ  و شیروان و گنجه و نخجوان و سواحل ارس که محل اسکان و ییلاق کردها ی چمشگزگ و شادلو بود و پس از جنگهای متعدد  از تصرف ایرانیان و خارج  وبه اشغال  نیروهای  عثمانی در امده بود و کردها قاجار و استاجلوها  و افشارها  از ان مناطق به داخل  اذربایجان  کنونی کوچیده بودند علاوه بر اینها کردهای لبنان و سوریه  و عراق و ترکیه  و هم بسیارشان  به خاطر داشتن  علاقه ی شدید  ننسبت به ایران ان سر سمیزن هارا  که زیر سلطه عثمانی بود رها کرده  و به اطراف مهاباد و سرزمین مکری کوچیده بودند  جمع شدن تمام نیروهای کرد و در ان منطقه باعث شده بود که گله ها و احشامشان از بابت تعلیف دچار مضیقه شوند و همواره برسر مراتع و ابگاه  و علفگاه میان ایلات اختلاف و نزاع روی دهد . شاه عباس هم که شخص زرنگ وسیاستمدار بود  از اجتماع این نیروی عظیم کرد در ان منطقه  به وحشت افتاده و چاره اندیشید  و سران چمشگزگ را به این عنوان که نواحی خوار  ورامین  برای دامداری و کشاورزی  منطقهای کافی  و مناسب  می باشد انان را برای چنین کوچ و حرکت بزرگی تشویق و اماده ساخت . اما وقتی کردها دو سه سالی در خوار ماندند  و تاخت و تازهای  اوزبکیه را در خراسان از دور  و نزدیک ملاحضه نمودند غیرت و شجاعت و جسارت فطری و جلبی  به انها اجازه نداد که در انجا  اسوده زندگی کنند در حالی که  زنان و دختران  و کوردکان  ایران به اسارت مشتی اوزبک غارتگر  ومتجاوز در اید و شهر های خراسان و یکی پس از دیگری تبدیل به ویرانه گردد از این رو خروشیدنند و با چنین عقیده  و ایمانی  راسخ سر راه را بر غارتگران بگرفتند و مفزشان رابا مشتهای اهنین بکوبیدند و چنان ضربتی برانها وارد ساختند که هر گز فراموش نکنند و به دنبال این جریان  شاه عباس  اعلام امادگی کردند که حاضرند  خراسان  را از وجود منحوس اوزبک پاکسازی نمایند  و بدین قصد میمون ومبارک  کوچ وکوچ  سوار بر اسبهای  کوه پیکر با اوای درینگ و درنگ  نای  وجرس  و شتران  و کاروان برای انجام رسالتی  بس مهم  و خطیر  عازم  سرزمین  بلادیده ی خراسان  شدند و قدم  به قدم  این خطه ی فرزندان   اشک  را پاکسازی کرده تا خود را به شهر نسا پایتخت  باستانی اشکانیان  رسانیدند  و در انجا اسکان یافتند و به مرزداری خراسان  وسیع  پرداختند .و همچنان که ایل عظیم کرد بسوی خراسان پیش امد  شهرهای مسیر را کی بعد از دیگری پاکسازی  و در اختیار شان قرار می گرفت و اولین شهر  بسطام بود که حکومت  انجا  به بیرامعلی سلطان  چگنی برادر حسنعلی خان چگنی حاکم سابق  که بدست اوزبکان  کشته شد  تعلق گرفت.

کرمانج و کرد - پست های 600 در 397 - 274 کیلو بایت - jpg kurmanj.mihanblog.com یافتن تصاویر مشابه	کرمانج زنده است 364 در 519 - 52 کیلو بایت - jpg bojnordkord.blogfa.com یافتن تصاویر مشابه	کرمانج زنده است 331 در 300 - 33 کیلو بایت - jpg bojnordkord.blogfa.com	پوشاک بانوان کرمانج 300 در 414 - 49 کیلو بایت - jpg kurmanj.bloghaa.com	کرمانج و کرد - پست های 318 در 273 - 26 کیلو بایت - jpg kurmanj.mihanblog.com یافتن تصاویر مشابه
كرمانج‏هاي عزيز (9) 150 در 150 - 11 کیلو بایت - jpg parsiblog.com	پسران کرد و کرمانج -دختر 500 در 637 - 28 کیلو بایت - jpg chelhesar.blogfa.com	کرمانج لباس 500 در 527 - 63 کیلو بایت - jpg kurmanj.mihanblog.com	ازدواج کرمانج ها ، مراسم 300 در 225 - 24 کیلو بایت - jpg kurmanj.bloghaa.com یافتن تصاویر مشابه	عشاير کرمانج زبان با 1175 در 778 - 169 کیلو بایت - jpg alinajafzadeh.blogfa.com یافتن تصاویر مشابه
مراسم ازدواج کرمانجی ، 751 در 600 - 69 کیلو بایت - jpg kurmanj.bloghaa.com یافتن تصاویر مشابه	نواحی کرمانج نشین(۵) 640 در 463 - 282 کیلو بایت - jpg kurmanj.bloghaa.com یافتن تصاویر مشابه	کرمانج 200 در 200 - 6 کیلو بایت - jpg taktazz.blogfa.com	جوان کرمانج/رقص محلی 496 در 425 - 116 کیلو بایت - jpg arezoohayesabz...	محصولات موسسه کرمانج 200 در 200 - 50 کیلو بایت - jpg ku

مردم این منطقه همگی کرد 500 در 333 - 26 کیلو بایت - jpg nigaren-urmiye...	كرمانج و كرد » 2008 » 360 در 480 - 74 کیلو بایت - jpg kurmanj.bloghaa.com	ایلات عشایر کرمانج در شمال 150 در 194 - 6 کیلو بایت - jpg danialshekofteh...	خراسان آهنگ کرمانجی موسیقی 440 در 360 - 16 کیلو بایت - jpg superaflam.com	زاده کرمانج کرمانجی آهنگ 440 در 360 - 14 کیلو بایت - jpg superaflam.com
تبارديلمي و کرمانج هستند 415 در 340 - 63 کیلو بایت - jpg 4mahal.parsiblog.com	منبع کرمانج لایین 640 در 480 - 163 کیلو بایت - jpg hassanfooladian...	منبع کرمانج لایین 640 در 480 - 226 کیلو بایت - jpg hassanfooladian...	لباس محلی زنان 576 در 384 - 96 کیلو بایت - jpg 1000masjed.blogfa.com	نواحی کرمانج نشین(۱) 350 در 235 - 27 کیلو بایت - jpg kurmanj